Objaśnienie wartości gięcia dla uszczelek i osłon
Artykuł ten powstał jako poradnik odnośnie wyginania uszczelek i osłon, gdy prowadzone są one po krawędziach wyraźnie skręcających.
Zapraszamy do lektury każdego, kto planuje zakup uszczelek na zakręcające krawędzie.
Po co i jak parametryzowane są wymiary gięcia na sklepie wobimat?
Przeglądając nasze osłony i uszczelki, zauważyć można, że podane są przy nich często zagadkowe parametry R1, R2, R3 oraz R4. Jeżeli zastanawiasz się, co oznaczają te parametry, dlaczego i kiedy są one istotne, to już śpieszymy z odpowiedzią.
Otóż parametry te nie są jakoś szczególnie istotne, jeżeli uszczelka bądź osłona będzie kupowana na prostą, bądź na ogół prostą krawędź, ale z lekkimi i płynnymi zmianami kierunku. Jeżeli zaś takowa krawędź wyraźnie skręca, naturalnie uszczelnienie czy zabezpieczenie także będzie musiało na niej zakręcać. W takim przypadku rodzi się pytanie o to, jak konkretna uszczelka bądź krawędź jest elastyczna, czy będzie do tak przebiegającej krawędzi pasować.
Na szczęście, choć odpowiedź na to pytanie zależy od kilku czynników, takich jak właściwości materiału wykonania konkretnej uszczelki bądź osłony, faktu czy jest ona zbrojona, jej rodzaju bądź wymiarów, to jednak nie jest ona odpowiedzią, którą kupujący musi sam znaleźć. Na naszym sklepie, wobimat.pl, podajemy przy uszczelkach oraz osłonach krawędziowych kierunkowe promienie gięcia konkretnych modeli. Przykład takiej informacji znajduje się na zrzucie ekranu wyświetlającym się poniżej:
Objaśnienie używanych parametrów
Pierwszą i najważniejszą kwestią jest znaczenie używanych przez nas parametrów. Jak wspomniałem wyżej, oznaczają one kierunkowe promienie gięcia. Zanim przejdziemy do wyjaśniania, czym jest promień gięcia, wyjaśnimy stosowanie przymiotnika "kierunkowy" w tej sytuacji.
Otóż kierunkowość oznacza przebieg gięcia "z punktu widzenia" giętej osłony bądź krawędzi. I tak w naszych produktach, jak wskazuje na to powyższa ilustracja, promienie R1 oraz R2 odpowiadają za gięcia pionowe, bardziej technicznie mówiąc wertykalne, czyli w osi góra-dół, natomiast promienie R3 i R4 za gięcia poziome, więc horyzontalne, czyli w osi prawo-lewo. Dokładnie rzecz ujmując:
- R1 opisuje promień gięcia przy gięciu w górę,
- R2 opisuje promień gięcia przy gięciu w dół,
- R3 opisuje promień gięcia przy gięciu w prawo,
- R4 opisuje promień gięcia przy gięciu w lewo.
Czym więc dokładnie jest promień gięcia?
Przechodząc do kolejnej części artykułu, gdy znaczenie kierunkowości, pozostało opisać jeszcze co oznacza promień gięcia. Technicznie rzecz ujmując, jest to promień okręgu wpisanego w kierunek przebiegu gięcia uszczelki bądź osłony.
Z kolei bardziej obrazowo mówiąc, uszczelka czy osłona zakręcając nie ma możliwości stworzyć ostrego kąta, zawsze przebiega w pewien zaokrąglony sposób. Jest to oczywiście bardzo naturalna i intuicyjna kwestia, zależąca przede wszystkim od sztywności tego, co chcemy wygiąć. Mimo to jest ona także opisana technicznie, gdyż jeżeli przebieg wyginanego ogumienia jest zaokrąglony, to wygięcie da się zestawić z okręgiem. Z kolei idąc kolejny krok dalej, takowy okrąg musi mieć pewne właściwości charakterystyczne dla okręgów ogółem, czyli choćby to, że musi posiadać średnicę czy promień. W ten sposób dotarliśmy do znaczenia promienia gięcia — albowiem jest on dokładnie tym promieniem takiego okręgu.
Dobór odpowiedniej długości uszczelki/osłony pod zakręcającą krawędź
Czas więc zwieńczyć część teoretyczną bardziej praktyczną kwestią, czyli zastosowaniem nabytej wiedzy w jakiś konkretny sposób. Skoro możliwości skręcania ogumienia są ograniczone, to aby zakręcająca uszczelka bądź osłona nie uległa uszkodzeniu i spełniała swoje zadanie poprawnie, potrzeba do owego zakrętu pewnej określonej długości uszczelki czy osłony. Znając bowiem ową długość, znamy także ograniczenia dla danego ogumienia, wiemy, że w naturalny sposób nie powinno się go wyginać zbyt bardzo. Stawiając krótko pytanie: skoro zakręcanie możliwe jest na jakimś odcinku, to jak długi powinien być to odcinek?
Do określenia długości tego odcinka, stosowany jest prosty wzór matematyczny. Ma on postać:
Lmin = kąt gięcia/360° * 2 * π * r
gdzie Lmin jest minimalną długością giętej uszczelki bądź osłony bez jej uszkodzenia, natomiast r jest promieniem gięcia, opisanym dokładnie w poprzedniej części poradnika.
Aby nie pozostawiać tej wiedzy niepopartej przykładem, to w sytuacji, gdy chcemy pod kątem prostym zgiąć uszczelkę o promieniu gięcia wynoszącym 40 mm w danej płaszczyźnie, to potrzebujemy do takiego skrętu użyć 62,8 mm tejże uszczelki. Wzór z podstawionymi wtedy wartościami ma bowiem postać:
Lmin = 90°/360° * 2 * 3,14 * 40 mm = 62,8 mm
Aby połączyć powyższy przykład zgrabnie z całością niniejszego poradnika, to dodam jeszcze, że obrazuje on gięcie uszczelki z pierwszej ilustracji użytej w tymże poradniku — uszczelka ta miała bowiem promień gięcia 40 mm przy gięciach w górę, czyli opisanej parametrem R1. Wiemy więc, że uszczelka ta przy wyginaniu w tym kierunku potrzebuje około 6,28 cm, aby optymalnie wygiąć się o 90°. Używam słowa około, albowiem oczywiście dokładność tego wyniku zależy od rzędu przybliżenia liczby π, a także aby zaznaczyć, że obliczenia te nie powinny być traktowane co do joty.
Na koniec gwoli ścisłości należy także wspomnieć, że cały powyższy poradnik odnosi się do "naturalnych" możliwości gięcia osłon i uszczelek. Oczywiście możliwe jest także osiąganie bardziej precyzyjnych "gięć" poprzez wycinanie czy podcinanie w odpowiednich miejscach. Z naszej strony jednak gorąco zachęcamy, by decydować się na taki krok, dopiero gdy jest pewność, że jest to dokładnie tym rozwiązaniem, którego w danej sytuacji potrzeba.
Żywimy nadzieję na to, że powyższy poradnik okazał się pomocny.
Serdecznie dziękujemy za lekturę,
zespół sklepu wobimat.pl